Berichten en vriendengroepen:

De meest voorkomende vorm van cyberpesten waarmee wij als school in aanmerking komen is het online uitsluiten of beledigen van klasgenoten of andere kinderen.
Vaak worden er groepen aangemaakt met de klasgroep. Dit is natuurlijk zeer leuk om ook na school in contact te zijn met vrienden. Maar, soms zijn er bepaalde leerlingen met minder goede bedoelingen. Als we naar pestproblematieken kijken, zien we vaak dat leerlingen die op school niet zo sterk in de schoenen staan, online worden geviseerd of uitgesloten. Dit maakt het voor kinderen zeer moeilijk. Het veilig nest thuis, is plots ook een plaats waar kinderen digitaal worden gepest of niet bij een groep horen. Dit is niet makkelijk en kan leiden tot ernstige mentale problemen op lange termijn.

Probeer een vertrouwensrelatie op te bouwen met jouw kind op vlak van media gebruik in het algemeen. En dit zullen we vaak herhalen als het draait om mediaopvoeding. Dit verlaagt immers de drempel voor kinderen om met hun problemen (of problemen van vrienden) naar jou te komen. Merk je een pestproblematiek op in klasverband? Verzamel bewijsmateriaal d.m.v. screenshots en meld dit zo snel mogelijk aan de school (klasleerkracht, zorgcoördinator of mediacoach). Zij kunnen dan deze problematiek in klasverband opvolgen.

Artikel: Pesten en cyberpesten bij jongeren opnieuw stevig in opmars: “Campagnes alleen zijn niet voldoende”
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/02/10/pesten-bij-jongeren/

terug naar top

Definitie: Nettiquette is het geheel van ongeschreven regels en richtlijnen voor het gebruik van het internet. het woord is een samenstelling van de woorden ‘netwerk’ en ‘etiquette’.

Om een goede netizen (digitale burger) te zijn, bedacht Virginia Shea al in 1994 deze tien geboden:

1. Onthoud het menselijke aspect.
We vergeten wel eens dat, wanneer we ons op het internet begeven, er ook echte mensen verscholen zitten achter die vele computers en accounts. Als we communice ren op het internet, moeten we respectvol omgaan met mensen, net zoals we dat in het echte leven doen. Het grote probleem met digi tale communicatie is dat we niet de kans hebben om lichaamstaal, gezichtsexpressie en toonhoogte te gebruiken om uit te drukken hoe we ons voelen. Het enige wat we hebben, zijn de woorden op onze computer. We moeten ze dus heel voorzichtig kiezen, opdat ze niet verkeerd geïnterpreteerd worden. Om dat verlies aan informatie althans gedeeltelijke goed te maken, kan je gebruikmaken van emoji’s en acroniemen (bv. LOL of OMG). We voegen die toe aan onze bood schap om het gevoel erachter duidelijk te maken.

2. Gedraag je op het internet zoals in het echte leven.
Het kan soms verleidelijk zijn om je anders te gedragen op het internet dan in het echte leven. Maar beeld je eens in hoe het zou aanvoelen, mocht je een onaangenaam bericht ontvangen in je mailbox. Je zou gekwetst zijn, net zoals in het echte leven als iemand tegen je schreeuwt. Denk daarom niet dat alle grenzen zomaar wegvallen zodra je online gaat. Indien het ongepast of illegaal is in het echte leven, dan is het dat zeker ook in cyberspace. Het klopt dat de pakkans klein is, maar laat dat geen excuus zijn. Ethiek op het internet kent trouwens ook een gerechtelijke kantje. Over intellectuele eigendom wordt niet licht gegaan. Ook in digitale publicaties is plagiaat uit den boze en zijn bronvermeldingen een must.

3. Weet waar je bent.
Wat je zeker zal merken tijdens het ontdekken van het internet, is dat elke groep een eigen toon heeft. Sommige groepen zullen eerder academisch en formeel van aard zijn, terwijl het er in andere groepen erg laks en familiair aan toegaat; in sommige groepen is men erg geïnteresseerd in jou, terwijl in andere groepen helemaal niemand om je persoonlijke leven geeft. Je kan heel wat frustratie ver mijden door eerst te ontdekken wat er in een bepaalde groep omgaat. We noemen dat lurken. Neem daarbij voldoende tijd om berichten te lezen, zodat je een duidelijk beeld krijgt van de groep.

4. Respecteer de ander zijn tijd en bandbreedte.
Met bandbreedte bedoelen we de kanaalcapaciteit en signaalsterkte van je internet verbinding. Zelfs de meest geavanceerde bekabeling stoot tegen grenzen aan als het gaat om de hoeveelheid data die doorgestuurd kan worden. Als een verantwoordelijk netizen is het je taak om ervoor te zorgen dat je geen bandbreedte verspilt. Niet iedereen kan zomaar gratis verbinden met het internet. Het is dus niet omdat jij een gratis bericht kan uitsturen, dat je ervan moet uitgaan dat je ontvanger daar gratis op kan antwoorden. Hoe doe je dat, bandbreedte, tijd en geld van andere mensen besparen? Denk aan het bericht dat je verstuurt. Is dat werkelijk de moeite waard? In een forum is het soms beter om op zoek te gaan naar andere berichten alvorens er zelf een te versturen. En als je dan toch een bericht schrijft, blijf dan zo dicht mogelijk bij het onderwerp, ga niet offtopic. Wees zo kort en duidelijk mogelijk. Het prettige aan emailverkeer is net zijn bondigheid. Geen omwegen, lekker to the point.

5. Zorg dat je online goed overkomt.
Een verstuurde email vol spel blunders en grammaticafouten komt tamelijk belachelijk over. Mailen kan een spontane vorm van communicatie zijn en dan is een foutje snel getypt. Zolang het gaat om een email naar een vriend of kennis maakt dat niet zoveel uit, maar in een studie of werkgerelateerde context ligt dat toch anders. Tenslotte vertegenwoordigt het bericht niet alleen jou, maar ook je school of werkgever. Behalve grammatica en spelling gaat het trouwens ook over de kwaliteit van je bericht. Daar zal je op beoordeeld worden. Wees daarom altijd zo duidelijk mogelijk.

6. Deel je kennis.
Het mooie aan het internet is dat je in verbinding kan komen met een breed scala aan expertise en kennis en dat je kan communiceren met mensen die graag antwoorden op je vragen. Online experten zijn tot op zekere hoogte vrijgevig met hun kennis. Hun geduld reikt ver, maar is niet oneindig. Mensen die zelfs niet de tijd nemen om basisvragen zelf even op te zoeken, kunnen ervoor zorgen dat hun geduld opraakt. Zie de experten daarom als een bron en niet als een goedkope manier om opzoekwerk te vermijden. Je kan natuurlijk ook zelf een bijdrage leveren door een antwoord te geven op een vraag van een andere internetgebruiker. Het internet is eigenlijk gebaseerd op de welwillendheid van mensen om informatie te delen en anderen te helpen. Als je een vraag beantwoordt, wees er dan wel zeker van dat je juiste informatie deelt. Geef bovendien geen vage antwoorden op vragen.

7. Help mee aan het beperken van flames.
Met flaming refereren we aan de vele beledigende of aanvallende berichtend die op het net circuleren. Meestal worden ze met opzet geschreven, soms gaat het om een verkeerde formulering of interpretatie. Het zijn dit soort berichten die niet alleen je mening aanvallen, maar ook je per soonlijkheid, je uiterlijk of je gewoontes. Dikwijls gaan er veel emoties mee gepaard en hebben de berichten niets meer met een redelijke onenigheid te maken. Dat betekent echter niet dat je niet van mening kan verschillen. Maar in je argumentering mag je nooit persoonlijk worden. Er bestaan ook flame baits, berichten die speciaal ontwor pen zijn om reacties uit te lokken. Vaak zijn ze racistisch of seksis tisch getint. Het is dan de kunst om daar niet op in te gaan.

8. Respecteer andermans privacy.
Als iemand je een bericht stuurt, per mail of via een ander medium, stuur dat dan niet zomaar door zon der toestemming van de auteur. Privacy is a big thing op het internet. Hoewel we eigenlijk allemaal wel kunnen terugvallen op onze eigen ethiek en moraal, gedraagt niet iedereen zich zoals het hoort. Soms worden berichten ook onderschept en zijn ze dus niet zo privé als we verwacht hadden. Wees dus waakzaam en let op met wat je schrijft.

9. Maak geen misbruik van je macht.
Het spreekt voor zich dat je een eventuele machtspositie niet misbruikt. Je gebruikt de computer niet om anderen te kwetsen, rond te neuzen in bestanden die niet van jou zijn of om software te stelen.

10. Durf anderen te vergeven voor hun fouten.
Na een beetje surfen op het internet zal je van groentje overgaan naar een ervaren gebruiker. Misschien word je op een dag zelfs expert in een bepaald domein. Maar dat betekent niet dat je het recht hebt om anderen te verbe teren of terecht te wijzen. Soms is het net beter om een vriendelijk privéberichtje te versturen naar de persoon die een fout maakte dan hem of haar te flamen op het wereldwijde internet. Hoe meer mensen zich bewust zijn van deze nettiquetteregels en zich daaraan houden, hoe minder haatspraak er online te vinden zal zijn. De rol van de omstaanders is dan ook cruciaal om haatspraak tegen te gaan.

Bron:
– Van Roy, O. (2023). Van digibeet naar mediawijs. Leuven: Acco
– Shea, V. (2019). Netiquette. San Francisco: Albion Books.

terug naar top

Vanaf het 3de leerjaar zien we dat kideren interesse beginnen krijgen in sociale media. Welk kanaal is heel verschillend en is vaak gebonden aan wat anderen in de klas, sportclub of vereniging gebruiken. Ook oudere broers of zussen kunnen een trigger zijn.
Op jonge leeftijd zijn sociale media toch wel verbonden aan wat risico’s. Maar dat wil niet zeggen dat je het persee moet afblokken.

Eigenlijk moet je de vraag om op sociale media te mogen net hetzelfde bekijken als de vraag of ze een bepaalde sport of hobby mogen gaan uitvoeren.

Is dat haalbaar? Wat zijn de voordelen, want zijn de nadelen, …
Kijk dus goed wat het kanaal inhoudt en welke voor- en nadelen het met zich meebrengt. Laat je kind ook niet meteen zelfstandig aan de slag gaan, ontdek het samen. Je kind(eren) voelen zich ondersteund en krijgen hopelijk ook het gevoel dat je voor hen klaar staat als er toch problemen opduiken. De interesse die je toont in hun leefwereld zal zorgen voor een band.

Hieronder lijsten we even alle mediakanalen op en geven we een woordje uitleg. Heb je nog vragen? Stuur ons een berichtje of kom even langs!

terug naar top

terug naar top

Informatieve video’s

terug naar top